Outdoor Ayakkabı Seçimi Nasıl Yapılır?
Gerek kamp hayatında gerekse doğada yürüyüşe çıktığınızda sizin en önemli yoldaşınız elbette ayakkabınız. Gün boyu mevsim ve zemin şartlarına uygun bir ayakkabıyla vakit geçirdiğinizde, günün yorgunluğunu da olabildiğince az hissedersiniz. Bu sebeple outdoor ayakkabı seçimi çok önemlidir. Outdoor ayakkabı seçerken nelere dikkat etmeliyim diye düşünüyorsanız, bu yazı tam da size göre.
Bir doğa yürüyüşünde her türlü sürprize hazır olmanız gerekir. Bunun dışında doğanın kendine has özellikleri sebebiyle bazı zorlu koşullarda yürüyüş yapmak durumunda kalabilirsiniz. Kamp kuracağınız alanın zemini, mevsim şartlarıyla birlikte düşünüldüğünde sizi zorlayabilir. Dere yatakları, yamaçlar, toprak zemin, yağışlı hava, rüzgâr, ayakkabı seçiminizi önemli kılıyor. Outdoor ayakkabı ya da outdoor bot seçerken tüm bu şartları gözden geçirmeniz gerekiyor. Aksi hâlde gün boyu ayaklarınızdan vücudunuza yayılan bir yorgunluk hissedebilir, kamptaki sürenizden verim alamayabilirsiniz.
Ayakkabı seçerken sadece ayak numaranız değil birçok konu sizin için önemlidir. Bunlardan biri ayakkabının ağırlığıdır. Burada kampta geçireceğiniz zamanın ne kadar uzun ya da kısa olacağı da önem kazanır. Uzun bir süre boyunca ağır ayakkabı kullanmak, yürüyüş yapmak sizi zorlayabilir. Olabildiğince hafif bir ayakkabı seçmelisiniz. Ağır tipteki ayakkabılar kısmen özellik açısından daha zengin olduğundan, hafif ayakkabı seçerken de özelliklerine dikkatle bakmalısınız.
Özellikle ilkbahar ve yaz mevsiminde kamp yapacaksanız, aşağıdaki özelliklere sahip bir outdoor ayakkabısı ya da trekking ayakkabısı almanızı öneriyoruz.
1. Engebeli zeminlerde bileklerin zorlanmaması ve burkulma yaşanmaması için bileğinizi tutacak tarzda boyuna sahip bir ayakkabı almalısınız.
2. İnce tabana sahip yürüyüş ayakkabıları, zemini hissetmenize ve çabuk yorulmanıza sebep olabilir. Kalın taban, zemindeki rahatsız edici etkenlere karşı ayağınız için daha korunaklıdır.
3. Her mevsimde ve her şartta ortopedik bir ayakkabı kullanmalısınız. Böylece hem ayak hem de vücut sağlığınız korunmuş olur.
4. Kolay esneyebilen, hasar görebilen, bükülebilen ayakkabılarla doğada yürüyüş yapmak keyif vermez. Üstelik yıpranma payları çok olur ve hemen hasar görebilirler. Ayakkabınızın malzemesi kaliteli ve sert olmalı.
5. Ayağınızın hava ile sağlıklı bir alışveriş kurabilmesi için nefes alan bir yüzeye sahip olması gerekir. Böylece ayağınız yeterli hava transferiyle olumsuz bir durum yaşamaz.
Outdoor ayakkabıları incelerken waterproof, softshell, Gore-tex ve vibram taban gibi ifadelerle karşılaşabilirsiniz. Bu kavramlar ayakkabınızın iç ve dış malzemesiyle ilgili olduğu gibi son derece kritiktir. Kullanım amacınıza uygun bir ayakkabı ya da bot seçebilmek için bu kavramların hangi anlama geldiğini bilmenizi öneriyoruz.
Waterproof: Su geçirmez anlamına gelir. İçeriden ve dışarıdan hava ile teması yoktur. Sık terleyen biriyseniz, ayağınız hava almayacağı için çorap sebebiyle terleyebilir ve hatta ıslanabilir. Bu tip ayakkabıların ne kadar su geçirip geçirmeyeceği tamamen doğa şartları ve mevsimle ilgilidir. Kimi modeller iki saate kadar yağışa ve ıslak zemine dayanabilirken, kimilerinin dayanıklılığı daha kısa sürebilir.
Softshell: Diğer tip olan waterproof’a göre daha esnek ve konforludur. Su geçirmemekten ziyade suyu kaydıran, akıtan bir yapısı vardır. Yağmura karşı daha dayanıklıdır. Bunun yanı sıra kısmi olarak hava alışverişi olduğundan ayağınız kolay terlemez.
Gore-Tex: Genel olarak en pahalı modellerdendir. Malzemesi ve üretim tipi sayesinde kesinlikle su geçirmez ve yıpranmaz. Soğuk, rüzgâr, yağmur gibi durumlardan ayağınız kesinlikle etkilenmez. Ter tutmayan ve ter buharını hızlı bir şekilde üst katmanlara transfer eden kumaşı sayesinde ayağınızın nefes almasını da sağlar. Eğer bir Gore-tex ayakkabı kullanıyorsanız ve buna rağmen ayağınızda terleme hissediyorsanız, ayakkabınızda hasar söz konusudur.
Vibram taban: Ayakkabının taban kısmının sert ve kalın olduğu bu tip ayakkabılar, doğa yürüyüşlerine ve tırmanışlara uygundur. Kaygan zeminlere sağlam basar ve dolayısıyla kaymayı engeller. Ayakları daima dengede tutan bir yapısı vardır. Esnek ve hafiftir.
Outdoor ayakkabı ya da bot seçenlerin genellikle karışıklık yaşadığı iki kavram daha var. Bunlar hiking ve trekking. Birbirine benzer anlamlara sahip olsalar da aslında çok kritik bir farkları var. Şimdi kısaca bu iki kavrama göz atalım çünkü bazı ayakkabı modellerinde bu kavramlara rastlayabilir, hangisini seçeceğinize karar veremeyebilirsiniz.
Hiking nedir?
Daha önceden belirlemiş olduğunuz bir güzergahta, sırt çantanızla yapacağınız kısa doğa yürüyüşüne hiking denir. Tek başına olduğu gibi bazen gruplar halinde de bu tip yürüyüşler yapılabilir. Doğada belirlenmiş patikalar ya da işaretlemeler takip edilerek yapılır.
Trekking nedir?
Sırt çantanızda daha çok malzemenin olabileceği, doğa ve zemin şartları olarak daha zor ve belirlenen yerlerde dinlenilip tekrar devam edilerek yapılan yürüyüşlerdir. Bazı durumlarda bir gece dinlenilip ertesi gün yürüyüşe devam edilebilir. Bu durumda yiyecek-içecek planlamasının da önceden yapılması gerekir.
Hiking ve Trekking arasındaki fark nedir?
Hiking günübirlik, trekking birkaç günlük yürüyüşlerdir. Hiking’de daha az malzeme gerekirken, trekking’de çantanızın dolu olması gerekebilir. Öte yandan trekking, gece de yapılan bir yürüyüştür dolayısıyla zorluk seviyesi daha yüksektir.
Son olarak outdoor ayakkabıların bazı bileşenlerine değinmek istiyoruz. Bu bileşenleri kısaca tanıyarak doğru ayakkabı seçme konusunda en kritik bilgilere sahip olabilirsiniz.
Ayakkabının üst kısmı: Saya olarak bilinen bu kısım farklı deri cinslerinden üretilir: sırçalı yarma deri, süet, nubuk. Ayrıca naylon ve sentetik tipi bazı ekstra malzemelerle takviye edilir.
İç astar: Sağlıklı ve konforlu zaman geçirmek için ayakkabınızın iç astarı son derece önemlidir. Ayakkabını incelerken iç astara dair Gore-Tex, DryVent, HydroSeal, ClimaShield, Novadry gibi ifadeler görebilirsiniz. Bu ifadeler su geçirmezlik ve nefes alabilirlik özelliklerini anlatır. Burada özellikle dikkat çekmek istediğimiz konu, yüzde yüz su geçirmezlik garantisi olsa bile uzun süre boyunca yağışa ya da suya maruz kalan ayakkabılarda su geçirme olasılığını unutmamak gerektiğidir. Neticede hava ve doğa şartları her ayakkabıda farklı etkiler ortaya çıkarabilir.
Orta taban: Ayakkabının en önemli kısımlarındandır, sertliğini ifade eder. EVA (etilen vinil asetat) ve poliüretan gibi malzemelerden üretilir. EVA malzemeler daha hafif ve daha uygun fiyatlıdır. Poliüretan ise daha dayanıklıdır. Outdoor, trekking, tırmanış gibi faaliyetlerde genellikle poliüretan orta taban tercih edilir.
İç taban: Ayağımızın temas ettiği, iç kısımdaki tabandır. Ayak durumunuzu ve varsa bir hastalığınız, alerjiniz olup olmadığını düşünerek seçim yapmanızı öneririz. Özellikle hava transferi olan ve çabuk ıslanmayan tabanlar daha sağlıklıdır.
Alt taban: Ayakkabının zeminle temasını sağlayan kısımdır. Kayma direnci yüksek kauçuk tabanlar hem trekking hem de hiking için daha çok tercih edilir. Zemindeki engebeleri ve zorlukları hissetmemek adına kalın ve sert bir taban öneriyoruz.
Tüm bu özellikler ve kavramlar düşünüldüğünde "outdoor ayakkabı seçimi nasıl yapılır?” sorusunun tek bir cevabı olamayacağını görebilirsiniz. Tıpkı tüm ayakkabı seçimlerinde olduğu gibi birçok özelliği göz önünde bulundurmanız, bunun yanı sıra kendi ayak durumunuzu da düşünmeniz gerekir. Yapacağınız kampın ya da yürüyüşün hangi mevsim şartlarında olacağını, ne kadar süreyle kampta kalacağınız, sık yürüyüp yürümeyeceğiniz mutlaka değerlendirmelisiniz. Seçeceğiniz ayakkabının malzemesi, kamp ve yürüyüş boyunca sizi etkileyecektir. Bu anlamda yukarıdaki tüm özellikleri ve kavramları not etmenizi, alışverişinizi yaparken yararlanmanızı öneriyoruz. Ayakkabı, kamp meselesinde hayatidir. Lütfen ayak sağlığınıza ve ayakkabınıza özen gösteriniz. Keyifli kamp günleri dileriz.
06.07.2024